Pijąc dobre wino powinniśmy odczuwać przyjemność, chociaż nie tylko. Degustacja jest tak samo domeną intelektu, a smakowane wino skłania do przemyśleń. Do przemyśleń skłania także otoczka, która tworzy renomę określonego wina. Przemyśleniami można dzielić się nawet wtedy, kiedy wina, w istocie, nie znamy. Voltaire powiada trywialnie, że smakowanie związane jest z refleksją (stwierdzenie, które banałem być przestaje, jeśli wypowiedziane zostanie w języku oryginału, francuski bowiem nobilituje każdą wypowiadaną w nim treść, co powoduje przypuszczenie, iż krynica mądrości wszelakiej skrywa się gdzieś w Dzielnicy Łacińskiej). Skłonność do myślenia o tym, co pijemy, łączy filozofów i sommelierów i nie ma znaczenia, czy kumają oni po francusku.
Te moje fruwające między komórkami kory mózgowej dywagacje zrodziły się z pewnego zdziwienia. Otóż spłodziłem wczoraj tutaj notatkę o winie, któregom nie pił, ba – sądzę, że nie piła go znakomita większość moich czytaczy. Chodzi o wino z domeny Romanée-Conti, rocznik 1999. Notatka, jak notatka, mogłaby być stokrotnie lepsza, gdybym się przyłożył. Zastanawia mnie jednak fakt, iż właśnie ona (mimo iż z daleka czuć w niej, że autor wina nie degustował) wywołuje wzmożone zainteresowanie i prawie wszystkie ostatnie odwiedziny mojego bloga jej właśnie dotyczą.
Otóż to. Dochodzę do wniosku, że współcześni ludzie mają już dość dostępnej rzeczywistości i wszędzie wokół szukają marzeń. Nie jest wcale ważnym, czy marzenia takie ziszczą się, czy nie. Oni czytając moją notatkę w nosie mają jej wartość. Chodzi o przedmiot, który gdzieś istnieje i o którym pisać trzeba po to, aby stawał się dla niektórych punktem odniesienia. Jeżeli nie mam racji, znaczy to, że czytają mnie same krezusy, które na co dzień popijają Petrusa, czy innego Château Lafite.
I tu zjawia się Cain Todd, któregom napotkał chodząc po sieci, brytyjski filozof z Uniwersytetu w Lancaster, zajmujący się emocjami i wyobrażeniami. Począł on dzieło The Philosophy of Wine: a Case of Truth, Beauty and Intoxication, które wypada przeczytać, chociażby po to, by nie wypisywać głupot o Burgundii. Zbyt jestem jednak leniwym koalą i nie mam zamiaru książki recenzować, starczy wiedzieć, że traktuje ona o obiektywizmie przy różnych ocenach.
Dajmy na to: jakieś wino mi smakuje, a inni tego wina nie lubią. Zauważywszy to zaczynam przypuszczać, że inni odczuwają taki sam smak jak ja, ale go po prostu nie lubią. A może smakuje ono im inaczej? A jeśli sposób, w jaki smakuje wino, jest różny dla różnych ludzi, czy może być coś takiego jak obiektywny smak wina? Jeśli odpowiedź brzmi nie, smak pozostaje wyłącznie subiektywnym jako wynik wyłącznie indywidualnych doświadczeń. Czy możemy naprawdę dzielić się przyjemnością po wypiciu określonej butelki? A więc, w konsekwencji, czy fakt, że Parker dał Domaine de la Romanée-Conti Richebourg Grand Cru 1999 97/100 jest na tyle obiektywny, by usprawiedliwić cenę takiej butelki? A jeśli jest to czysty subiektywizm, to przecież i poszukujący w moim blogu marzeń muszą zdać sobie z tego sprawę i uznać, że marzenia nie odsyłają do przedmiotów rzeczywistych, tylko do tego, co siedzi w naszych głowach (a także, niekiedy, pod kołdrą).
Barry C. Smith podejrzewa (przy okazji rozważań o książce Todda), że recenzenci nie potrafią oddzielić ocen o jakości i cechach wina od osobistych preferencji, te zaś mogą być subiektywne, co nie przeszkadza w wykrywaniu wiśniowych i ziemistych nut wspomnianego czarnego pinota z domeny Romanée-Conti. Cóż więc jest takiego obiektywnie wspaniałego w winnej Burgundii? Bo ma ona, przecież, coś godnego uwagi; coś, co wywołuje odpowiednie reakcje w publiczności. Ciężko jest powiedzieć, co sprawia, że dane reakcje są odpowiednie, a odróżnienie subiektywności od obiektywności nadal pozostaje subiektywne.
Todd prezentuje tezę, że wina są obiektami estetycznymi – nie dziełami sztuki, a przedmiotami, które wywołują wzmocnione lub estetyczne reakcje jednostek, podobnie jak, dajmy na to, krajobraz. Wina mogą być ekspresyjne. Co w nich jednak jest ekspresyjnego? Czy kieliszek Château Lafite może wywoływać smutek tak samo, jak wywołuje smutek pewna muzyka lub krajobraz? Nadal przy tym pozostajemy przy subiektywności, jako że określony stan wynika aktywnie z nas samych, a w butelce – przecież – nie ma żadnego komunikatu.
Dlatego, Drodzy Czytacze, nie bierzcie sobie do głowy żadnych marzeń i twardo trzymajcie się tego, co macie. Subiektywne odczucie wtedy stanie się obiektywnym, kiedy upodobnione do setek innych, równie subiektywnych odczuć wyrośnie z takiej samej (jak wszystkie one) rzeczywistości. Stąd zdrowsze jest szukanie odnośników w Biedrze, czy Lidlu, niż snucie marzeń o Romanée-Conti. I to by było na tyle.
Leave a Reply