Nie ukrywam, że komentarz Jarosława po tekście “Usychające winne krzewy” jakoś mną poruszył, zmuszając do zastanowienia. Chociaż staram się od wina nie odchodzić, poskromić ambicje filozofanckie tam, gdzie zaczynają brać górę, to jednak są rzeczy, których pominąć nie sposób. Dobrze byłoby, gdyby wynikające problemy zauważyli także inni, chociaż nie wolno nikogo do niczego zmuszać, nawet do myślenia.
Komentarz Jarosława pokazuje dosadnie dwie rzeczywistości, zupełnie rozjechane, z których każda hasa sobie po świecie samopas. Jeżeli popatrzymy na to w stylu Wittgensteina, to powstanie we łbie koszmarny mętlik, z którym i sam Bertrand Russell by sobie nie poradził. Otóż obie są odbiciem pewnego stylu, co za tym idzie, języka i każda z nich reprezentuje pewien rodzaj doświadczenia.
Wino tak, jak je pojmuje ogół (czyli masy konsumentów) i większość recenzentów, już dawno oderwało się od “krzewu winnego“, wrzucając przy okazji tradycję, a także sacrum do worka ze śmieciami zwykłymi. Szczerze powiem, takie wino nigdy mnie nie interesowało. Jestem na tyle usychającym pędem, że nie muszę biec za trendami. Ogół posługuje się językiem potocznym i zatopiony jest w równie potocznej rzeczywistości. Profanum do kwadratu. Czasami, głównie po dziesiątej flaszce piwa, zauważa między obłokami absolut, lecz nie umie o nim rozmawiać, zatem i myśleć.
Druga rzeczywistość, rzekłbym elytarna, posługuje się językiem pojęć zakotwiczonych w tradycji, w lekturach, w zastanowieniu nad losem własnym i świata i takiej rzeczywistości wydaje się ogół nie uznawać, jako że jej nie pojmuje. Jarosław jakoś się z tej rzeczywistości przebił do świata popkultury i spłodził komentarz, który obatelom rzeczywistości potocznej jawi się jak mowa z innej planety. Jarosław doskonale wie, czym faktycznie jest opisywany przeze mnie “krzew winny“. Zwykły obatel nie wie i wcale tego wiedzieć nie chce.
Przy okazji zacząłem się zastanawiać nad Wittgensteinem i stwierdzam, że bardziej jestem od Mistrza Eckharda i od Jana od Krzyża i do logicznego pozytywizmu dochodzę przez nich za pośrednictwem tak frywolnych lektur, jak wykłady Księdza Tischnera. Niestety komentarz Jarosława uświadomił mi nagle, jak wszyscy powyżej wskazani daleko są od potocznej codzienności. Potoczna codzienność rozumiała sacrum w Średniowieczu, kiedy to coś jeszcze znaczyło. Teraz liczy się kanapa i kciuk, a niektórzy uznali to za postęp.
“Krzew winny” zachował się w słowie na kolejne niedziele, gdzie masy z przyzwyczajenia wysłuchują opowieści o rzeczywistości tak dawnej, że aż niebyłej. I nie jest ważne, czy jest to symbol i czy cokolwiek łączy, jakąkolwiek sprzeczność rozwiązując. Świadomość stopniowego odchodzenia rzeczywistości, która przez wieki budowała człowieka, nakazuje mi z pokorą pochylić głowę i coraz częściej zamilknąć, no bo w końcu “Wovon man nicht sprechen kann, darüber muss man schweigen“.
Andrzej idzie dalej. Prezentuje co go boli. Dychotomia mu uwiera. Widzi dwa światy. Chce je łączyć. Nie wierzy jednak w powodzenie. Godzi się z tym. Jak Syzyf dalej toczy kamień.
Andrzej używa symbolu. Krzew winny to świat wyższy, jakby stary, wysublimowany, uduchowiony, bliski sacrum. Wino (butelkowane) to nowe, bezrefleksyjne, popkultura, profanum. W tym kontekście to wprost zdumiewające oświadczenie. Andrzej wszak opisał już tyle butelek wina, że żaden w Polsce nie może mu dorównać. A tutaj nagle taka proklamacja. On woli krzak niż wino w butelce? A może jednak inaczej. Andrzej wybiera połączenie krzak+butelka wina. I to jest sedno sprawy, że butelka wina bez krzaka nie stanowi wartości wyższej. Andrzej widzi synergię. Chce aby było lepiej.
Andrzej często odwołuje się do Tischnera. Profesor Tischner także wskazywał defekt rzeczywistości, dostrzegał „rozjechanie”. Pokazywał spór miedzy wartościami – prawdą, dobrem, pięknem. Prawda nie zawsze jest dobra. Zło bywa piękne. Człowiek musi wybierać. Na tym polega dramat. Tak Tischner stworzył Filozofię Dramatu. Dramat rozgrywa się pomiędzy ludźmi, ale też pomiędzy człowiekiem i Bogiem, w horyzoncie dobra i zła na scenie, która jest światem. Dramat dzieje się w czasie – pomiędzy pytaniem i odpowiedzią. Czyli podobnie do Andrzeja Tischner widział „rzeczywistości rozjechane”.
Ale „rozjechanie” ma także pewne pozytywy. Wyobraźmy sobie co by było, gdybyśmy zastanawiali się, konsumując „potrawkę z królika”, nad faktem proweniencji owej strawy. Uff. To dobrze, że czasami coś się rozjeżdża. A może kiedyś, za 100 lat, będą zapisane na kamiennych tablicach prawa roślin? Enologowie, przed tworzeniem wina, będą pozyskiwać zgodę od krzewów winnych na możliwość tworzenia wina z ich owoców. Nastąpi upodmiotowienie roślin. Na przykład taki krzak winny nie wyrazi zgody na barbarzyńskie żniwa, na okrutne zgniatanie gron, brutalne wyciskanie soku, no i fermentację, ona już przywodzi najgorsze skojarzenia. Pojawią się lingwiści, tłumacze języka roślin, badacze życia krzewów winnych. A może nawet powołana zostanie partia krzewów winnych i wejdzie do parlamentu i będzie popierać „Zielony Ład”.
Na razie zasiądźmy przy krzewie winnym, zasadzonym w ogródku, z butelką wina. Rozpalmy grilla, usmażmy karkówkę, bo już nie potrawkę z nieszczęsnego królika. Ale od jutra musimy zmienić życie.
Przyszłość Andrzeja jawi się złożona, ale również intensywna w treści. Powrócą chwile miłości, namiętności, apetyczne momenty: smaku czekolady, czarnych jagód i truskawek z odrobiną lekko wyczuwalnych tanin. Rozpozna jeszcze wiele niuansów… ale tylko w dobrym towarzystwie.