Beaujolais Nouveau Anno Domini 2018

I znów mamy nową bożolejkę. Czas nieubłagany otwiera kolejną butelkę, tym razem z 2018 roku, chociaż ten trzeci czwartek listopada zagłuszany jest przez jazgot bankierów i polityków dochodzący z Warsiawy. A szkoda. Lepiej byłoby więcej wagi przywiązywać do ulotności smaku, niż do procesu przejmowania banków, jako że lichwa i kradzież z pewnością Panu Najwyższemu nie podchodzi. Nawet jeżeli suwerenne 17,5 procenta próbuje z mocy prawa okraść całą naszą resztę.

Za Wikipedią dla porządku podstawowe informacje o bożolejce podaję żywcem: „Beaujolais nouveau, beaujolais primeur – młode, lekkie, cierpkie czerwone wino pochodzące z rejonu Beaujolais na północ od Lyonu we Francji. Na świecie znana jest nazwa beaujolais nouveau, natomiast we Francji wino to sprzedaje się przeważnie pod równoważnym określeniem beaujolais primeur. Beaujolais nouveau, podobnie jak większość pozostałych czerwonych win z regionu Beaujolais jest produkowane z winogron odmiany gamay (dopuszczalny jest udział do 15% innych wybranych odmian z tych samych winnic), w wyniku przyspieszonego procesu winifikacji, zwanego maceracją węglową. Proces produkcji pozwala na szybkie zakończenie fermentacji, a wino jest sprzedawane zaraz po jej zakończeniu, jednak w konsekwencji żywotność takiego wina jest ograniczona do około roku. Charakterystyczny smak beaujolais nouveau nie zależy od szczepu gamay, ale od sposobu winifikacji i utrzymywaniu wysokiej wydajności (co nie sprzyja koncentracji składników aromatycznych i zapewnia lekkość). Bywa porównywany do smaku lizaka albo gumy balonowej. Beaujolais nouveau ma przez to miłośników również wśród osób, które stronią od klasycznego wina. Z chemicznego punktu widzenia na nutę zapachową wpływ mają octan amylu (o zapachu bananów) i octan etylu. Beaujolais nouveau należy podawać dość chłodne (12-14°C). W trzeci czwartek listopada przypada święto Beaujolais, kiedy po raz pierwszy oferuje się w sprzedaży wino z bieżącego rocznika. Termin jest usankcjonowany prawnie. Świętowanie rozpoczęcia sprzedaży beaujolais nouveau było kiedyś lokalną tradycją w barach w Lyonie, ale dzięki wysiłkom marketingowym moda rozpowszechniła się na cały świat. Wino szczególną popularnością cieszyło się pod koniec lat 70 XX wieku i w latach 80.”

“Beaujolais nouveau jest najbardziej znanym winem primeur (nouveau), choć zgodnie z francuskim prawem winiarskim jeszcze z kilkudziesięciu francuskich apelacji można sprzedawać wina w tym samym roku, co winobranie, pod warunkiem oznaczenia ich jako primeur albo nouveau. Po 1 grudnia nie jest to obowiązkowe dla niektórych z nich. Podobne regulacje istnieją m.in. we Włoszech (novello) i Hiszpanii (joven). Winiarze, producenci beaujolais nouveau promują swój produkt jako proste, lekkie, bezpretensjonalne wino, co wywołuje wzburzenie licznych krytyków, którzy oczekują czegoś więcej. W regionie Beaujolais produkowane są także liczne inne wina, nadające się do dłuższego leżakowania, a niektóre z nich mają prawo do własnych apelacji. Od jednej trzeciej do połowy wina z regionu jest produkowane w wariancie beaujolais nouveau.”

W zasadzie producenci wina w Burgundii (i nie tylko) od zawsze walczyli o rynek i jak najszybsze zbycie produkcji. Wina stosunkowo młode w dawnych czasach spożywało się szybko, ponieważ nie znane były jeszcze metody skutecznej konserwacji. Wśród starożytnych Greków pojawienie się nowego wina fetowano na początku roku uświęcając cykl odradzania przyrody. Rzymianie wytwarzali wczesne wina, często z zielonych jeszcze winogron, dla pracowników przy winobraniu. Do czasu pojawienia się nowoczesnej bednarki, przemysłu szklarskiego, konserwowania wina w beczkach i butelkach ze szkła (pod koniec XVII wieku), ciągle spożywano stosunkowo młode wino. Beaujolais nouveau ma swoje źródła w tradycjach związanych z ograniczeniami narzucanymi przez naturę, chociaż wiąże się, w pewnym sensie, z celebracją cyklu odrodzenia przyrody.

Przez wiele stuleci winnice Beaujolais starały się określić swoje właściwe miejsce. Dopiero w XVII i XVIII wieku obszary obsadzone winoroślą i obdarzone renomą nabierają zupełnie nowego znaczenia. Szlachta francuska stawała się coraz bogatsza; w Lyonie notable i producenci jedwabiu zaczęli interesować się lokalnymi uprawami wina, co z pewnością dawało zajęcie coraz większej liczbie uprawiających ziemię. Najemcy rolni lub winiarze zatrudniani byli przez bogatych właścicieli na umowy winiarskie, aktualne często po dziś dzień i uczestniczyli w powolnej emancypacji regionu Beaujolais. Wina Beaujolais zaczęto sprzedawać w Lyonie i Paryżu, dokąd transport mozolny był i drogi. Dopiero w następnym stuleciu wraz ze zmniejszeniem opłat celnych wina z Beaujolais zaczęły odgrywać ważną rolę w stolicy Francji, a w XIX wieku konsumpcja wina stale rośnie, szczególnie w miastach, gdzie zamożni i masy ludowe konsumują coraz więcej. W tym czasie kilku handlarzy i właścicieli przejmuje  w swoje ręce produkcję wina i to jeszcze “pod prasą”. Natychmiast odbierają cenny produkt i dostarczają w następnych tygodniach hurtownikom, kawiarniom, karczmarzom, czy bezpośrednio kabaretom w Paryżu i Lyonie. Do tego bardzo często fermentacja win trwa jeszcze i kończy się w beczkach podczas transportu, co podyktowane jest rosnącym popytem i faktem, iż skutecznie chroni to napój przed zmianami.

Faktyczna historia Beaujolais nouveau rozpoczyna się 11 marca 1951 r. wraz z wprowadzonymi wtedy zmianami przepisów dotyczących sprzedaży wina. Opublikowany we francuskim Monitorze Ustaw wówczas dekret stanowił, iż “producentom wolno jest pozbyć się z piwnic wina ze zbiorów roku 1951 korzystając z przywilejów apelacji dopiero po dniu 15 grudnia 1951 r.” Winiarze z Beaujolais buntują się przeciwko dekretowi, chcą bowiem sprzedawać swoją produkcję wcześniej. W związku z tym w 1951 r. Zjednoczenie Winiarzy Beaujolais zwraca się o możliwość sprzedaży wina “en primeur (młode wina przeznaczone do sprzedaży jeszcze przed zabutelkowaniem lub wina typu nouveau (np. beaujolais), które należy spożyć kilka miesięcy po zbiorze, patrz festus.pl)”  przed datą 15 grudnia. Wniosek został przyjęty 13 listopada 1951 r., wraz z opublikowaniem noty administracyjnej określającej warunki, “w których niektóre wina apelacji mogą być wprowadzane do obrotu już teraz, nie czekając na ogólny przepis po 15 grudnia”. Tak narodziło się Beaujolais Nouveau.

Od 1985 roku wino pojawia się co trzeci czwartek listopada, o godzinie 00:00, dając okazję  do wielkiego świętowania. Czy Beaujolais Nouveau to apelacja? Otóż nie. Beaujolais z apelacji jest produkowane jako Beaujolais i Beaujolais – Villages. A więc beaujolais nouveau to młode wino primeur produkowane w winnicach Beaujolais, oczywiście wchodzących w skład terytorium apelacji Beaujolais-Villages i Beaujolais, na obszarach na północ od Lyonu i na południe od Macon. Wino obowiązkowo ma być wyprodukowane z gamay (Francuzi, wbrew polskiej Wikipedii powiadają że w 100%) tylko przy pomocy maceracji węglowej, połowicznej maceracji węglowej lub tradycyjnej, a to zależy od wytwórcy.

Tegoroczna bożolejka  wielce była wodnista i nawet tony sera, czy wędliny liońskiej nic tu nie pomogły. Nie było w niej bananka, ani gruszeczki, owszem była spora kwasowość i aromat raczej wiśniowy. No ale świętować należało. Poza tym zauważyłem, że tegoroczna bożolejka wzbudza w człeku niejaką agresję, ale to może wynikać z całej reszty, czyli jak kto woli z anturażu.

Redakcja: Andrzej Szadkowski
Na podstawie materiałów z: Wikipedia, La véritable histoire du Beaujolais Nouveau, (Article) L’histoire du “Beaujolais nouveau”.