Przeciętnemu zjadaczowi chleba nad Wisłą Francja kojarzy się z winem i śpiewem (o kobietach nie wspominam, aby nie oskarżono mnie o seksizm, czy też dżenderyzm), a ostatnio doszły do tego żółte kamizelki (chociaż takie same kamizelki pojawiły się na polskich autostradach).
Otóż Francja, oprócz samolotów Dassault Mirage 2000, słynie (co – moim zdaniem – po stokroć jest od samolotów ważniejsze) z mnóstwa win różnorakich. Taką różnorodność zawdzięczają Francuzi przede wszystkim glebom odpowiednim w regionach uprawy winorośli, ale jest też ona wynikiem ciężkiej i uporczywej pracy mężczyzn i kobiet/ kobiet i mężczyzn chroniących dziedzictwo winiarskie składające się na liczne apelacje i nazwy pochodzenia (AOC–AOP i IGP). Dotyczy to win czerwonych, białych, różowych, czy też win o innych kolorach (a takie też istnieją). Aby uporządkować mnogość win wszelakich francuski i, a jakże, państwowy instytut pochodzenia i jakości, pod nadzorem Ministerstwa Rolnictwa Republiki, klasyfikuje je w ramach apelacji i nazw, wedle koloru i kategorii, na przykład: Champagne grand cru i Champagne premier cru to nazwy pochodzenia w ramach apelacji Champagne. Z francuskich upraw powstaje 3240 różnych win o 1313 różnych nazwach, a to w 80 departamentach, czyli w 16 regionach winiarskich. Podkreślam, że terminologię traktuję po swojemu, a pojęcie regionu rozumiem tak, jak mi to pasuje.
Portal (po francusku) Vin Vigne Guide des vins et des vignes de France oferuje szczegółowe informacje na temat regionów i poszczególnych win.
Lista win francuskich sklasyfikowanych w regionach winiarskich:
- Alzacja
- Bordeaux
- Beaujolais
- Burgundia
- Bugey
- Champagne
- Korsyka
- Jura
- Langwedocja
- Lotaryngia
- Loire
- Prowansja
- Roussillon
- Dolina Rodanu
- Sabaudia
- Południowy Zachód
W podanych powyżej 16 regionach jest wiele apelacji, nazw pochodzenia, czy obszarów geograficznych. Do tego mamy jeszcze wino stołowe, współcześnie nazywane „vin de pays”, apelacjami nieobjęte. Nic dziwnego, że początkującemu amatorowi win francuskich trudno jest w tym wszystkim się odnaleźć. Dlatego też proponujemy zaczynać od 15 (no, 16) najbardziej znanych.
W regionie Bordeaux
Saint-Emilion: Z pewnością są to wina najbardziej znane. W ramach Saint-Emilion mamy faktycznie 4 apelacje: Saint-Emilion, Saint-Emilion grand cru, AOC Lussac Saint-Emilion oraz AOC Pusseguin Saint-Emilion. Poza tym (pomimo rozpowszechnionej opinii) ceny win z Saint-Emilion wcale nie są takie straszne. Amatorzy znajdą coś dla siebie już od 10 euro wzwyż. Ostatnie najlepsze roczniki, których należałoby spróbować to: 2009, 2006, 2005, 2003 oraz 2000. Wina Saint-Emilion nadają się do dłuższego przechowywania w piwniczce. Najlepsze butelki Saint-Emilion grand cru można otwierać po dwudziestu latach.
Saint-Estèphe: Na lewym brzegu Garonny jest wiele wielkich apelacji Bordeaux. Wśród nich Saint-Estèphe jest szczególnie lubiana. Czerwone wina z cabernet sauvignon, merlota i cabernet franc uzyskują smakową dojrzałość nawet po 50 latach. Tutaj też debiutanci znajdą coś już od 10 euro wzwyż.
Graves: Żwirowiska (graviers) nad Garonną użyczyły nazwy i mamy tutaj kilkanaście win: AOC Graves-blanc, AOC Graves-supérieures, AOC Graves-de-Vayres. Na ponad 3000 hektarów produkuje się wina czerwone i białe w dostępnych cenach. Na tych terenach jest wiele win znanych, szczególnie klasyfikowanych grands crus jak na przykład Château Haut-Brion. Trzeba pamiętać, że Graves-supérieures dotyczy tylko win białych słodkich ze szczepów muscatelle, sauvignon lub sémillon o owocach zbieranych ręcznie.
W regionie Beaujolais
Beaujolais sama w sobie jest apelacją obejmującą cały region. Na tym terenie istnieje jednak 14 innych apelacji, a teren w sumie jest niewielki, raptem 55 km między Mâcon i Lyonem.
Beaujolais nouveau: znana dzięki marketingowi apelacja, której wina można kupić już za 5 euro.
Saint-Amour: nazwa odnosząca się do win czerwonych, często z gamay, do picia ze ślimakami, żabimi udkami, czy z grzybami. Ta apelacja AOC należy do 10 crus w Beaujolais i powstaje w najbardziej północnej części regionu.
W regionie Burgundia
Godzinę drogi od Lyonu mamy winnice Burgundii, od Chablis do Mâconnais. Terytorium specjalizuje się w winach białych, chociaż świat darzy szacunkiem także tamtejsze wina czerwone.
Chablis: z pewnością jest to najbardziej znana apelacja burgundzka, ze względu na renomę win białych. Powiadają, że jest to apelacja najbardziej w świecie poszukiwana. Uwaga jednak. Chablis obejmuje kilka apelacji, jakieś 4000 hektarów winnic. Mamy samo Chablis, Chablis Premier cru, Petit Chablis, a także Chablis grand cru. W tym ostatnim przypadku chodzi z pewnością o wina bardzo wysokiej jakości. Taka przyjemność, która kosztuje nie mniej niż 20 euro.
Pouilly-Fuissé: następne wielkie wino białe z Burgundii, absolutnie do małży i krewetek. Kilka kroków od Mâcon produkuje się to wino na 750 hektarach wyłącznie z chardonnay. Nie pomylić tego wina z Pouilly-Fumé, z Pouilly-sur-Loire w departamencie Nièvre, czyli z Loire.
W regionie Loire
Od wybrzeża atlantyckiego na zachód od Nantes do Vendôme i Blois na długości 800 km mamy winnice produkujące wina wszystkich kolorów.
Sancerre: W Centre-Loire, na wschód od Bourges, na 2770 hektarach powstaje apelacja dająca trzy kolory wina. Wino czerwone z pinot noir. Sauvignon daje białe Sancerre, absolutnie do spróbowania.
Chinon: Słynne wino, które docenił już Rabelais, nadające się do piwniczki. Tutaj uprawiane są cabernet franc i cabernet-sauvignon, a wina mamy już od 5 euro. Doradzamy roczniki 2001, 2003, 2004, 2005 oraz 2009.
W regionie Dolina Rodanu
Winnice w Dolinie Rodanu rozciągają się na długości 250 km z północy na południe, od Lyonu aż do Avignonu.
Hermitage: tę nazwę trzeba zapamiętać, gdyż należy do kanonu win wielkich z Côtes-du-Rhône. Są to wina budowane na bazie syraha. Na około 136 hektarach apelacja ta dzieli się sławą z winem białym, wytwarzanym ze szczepów marsanne oraz roussane, a także z winem nazywanym vin de paille. Takie wino powstaje tutaj tylko w trzech gminach, a więc w Tain-l’Hermitage, Crozes-l’Hermitage i w Larnage. Ceny zaczynają się od 20 euros.
Tavel: Wino różowe. Gmina, w której powstaje, dała nazwę apelacji. Średnio 2700 godzin słońca w roku oraz wiatr mistral, czyli popularne różowe wino, nadające się do kupaży. Szczepów tutaj mamy wiele: piquepoul, bourboulenc, mourvèdre, cinsault, syrah, grenache… Sympatyczne wino z Południa do wędlin, kuchni włoskiej, a nawet do kuskusu.
Châteauneuf du Pape: Ciężka artyleria. Na samym południu Côtes-du-Rhône mamy słynne czerwone wino z tej apelacji, chociaż winnice na ponad 3000 hektarów produkują również wino białe. Renoma tego wina spowodowała, że ceny z łatwością dochodzą do 100 euro za butelkę, a nawet więcej. Winnice rozciągają się od Orange do Avignonu, a szczepy tutaj hodowane to piquepoul, syrah, mourvèdre, terret, muscardin.
W regionie Langwedocja-Roussillon
Jeszcze kilkadziesiąt lat temu mało kto te wina znał, teraz jednak cieszą się coraz większym uznaniem. Terytorium winnic jest bardzo duże, dwa razy większe od Bordeaux.
Banuyls: Miasto w Pirenejach Wschodnich, które dało nazwę apelacji znanej z likieru. Naturalne słodkie wino dla spędzających wakacje na Południu Francji, w takich miejschach nad morzem jak: Banyuls-sur-Mer, Collioure, Cerbère, czy Port-Vendres. Na około 70 hektarach produkowane jest Banuyls grand cru, które uwielbia starzenie 3 lata w beczułce i dojrzewa do 20 lat w butelce.
W regionie Prowansja
To specjaliści od francuskiego wina różowego albo przynajmniej prekursorzy. W tych winach jest słońce.
Côtes de Provence: Łatwa apelacja, nawet dla debiutanta. AOC to 20000 hektarów winnic od Bouches-du-Rhône do Alpes-Maritimes. Wino białe staje się tutaj rzadkością, natomiast czerwone zyskuje na popularności.
W regionie Alzacja
Tutaj mamy znane szczepy i wina od nich nazywane: Riesling, Sylvaner, Gewürztraminer, Pinot Gris.
Riesling: Najbardziej znana apelacja Alzacji, chociaż Gewürztraminer jest z pewnością apelacją najbardziej typową, a Riesling najłatwiejszą dla debiutanta.
Na podstawie artykułu z LADEPECHE.FR (opracował Andrzej Szadkowski)
Leave a Reply